بورس همچنان جذاب برای سرمایه گذاری

تراز اقتصاد : بخشی از هیجانات کاذب در بورس ناشی از نبود آموزش و مشاوره از سوی نهاد‌های مالی است و اگر این موضوع صورت گیرد قطعا شاهد هیجان کمتر از سوی سرمایه گذاران و بازده دهی مناسب بورس خواهیم بود.

با توجه به وضعیتی که در اقتصاد کلان کشور از قبیل افزایش نرخ ارز و تورم و سایر عواملی که جزو ظرفیت‌های پیشران بازار سرمایه بوده، شاهد تاثیرات این اتفاقات از اواخر سال گذشته در بازار سرمایه هستیم که بسیار هم در بازار سرمایه نمود داشت و با توجه به ظرفیت‌های بازار سرمایه و حجم نقدینگی سرگردان در اقتصاد کشور؛ سبب شد تا این سرمایه‌ها رفته رفته به سمت بازار سرمایه معطوف شود.

به طوری که از ابتدای امسال شاهد روند صعودی در تمامی بازار‌ها به خصوص بورس و سهام شرکت‌ها باشیم. برهمین اساس تا اواسط مردادماه شاخص بورس با رشد خیره کننده و عبور از مرز دو میلیون، موجب تحریک بیشتر سرمایه گذاران شد که انتظارات غیر واقعی از بازار سرمایه داشته باشند تا جائی که به دنبال فتح قله‌های ۳، ۵ و حتی ۸ میلیون واحدی شاخص بودند.

حمایت‌های شفاهی و گفتاری و بعضاَ عملی مقامات مسئول و سیاست‌های دولت از بازار سرمایه، همه و همه باعث شد روند صعود بورس، شتاب بیشتری گیرد و شاخص بازار سهام را در یک مدت کوتاه (دو سه ماهه) تا مرز دو میلیون و صدهزار واحد بالا بکشاند. این موضوع نشان داد که اقبال به بازار سرمایه از ابتدای سال خیلی زیاد شده است.

ایجاد کد‌های جدید با وجود موانع و محدودیت‌هایی که کرونا برای گرفتن کد معاملاتی ایجاد کرده بود و ورود نقدینگی به بازار، دست به دست هم داد تا شاخص بورس در طول فعالیت بیش از نیم قرن خود شاهد رکوردشکنی‌های عجیب، خیره کننده و همراه با رشد شتابان و تقریباَ غیرمنتظره در همه ابعاد بازار سرمایه از خود بجا بگذارد. در این شرایط دولت هم از این فضا و موقعیت حداکثر استفاده مناسب را برد به طوری که برآورد‌ها نشان می‌دهد دولت حدود ۳۲۰ هزار میلیارد تومان از بورس منابع جذب کرده است.

در این شرایط عرضه باقی مانده سهام دولت در قالب صندوق‌های قابل معامله ETF (دارایی یکم)، همراه با استقبال خیلی خوبی از سوی مردم و سرمایه گذاران مواجهه شد که اتفاقا عرضه این صندوق و سایر سهام با رشد قیمتی خیلی خوبی همراه بود و خریداران و سرمایه گذاران بازده دهی مناسبی کسب کردند.

در حالی که سرمایه گذاران به دنبال فتح قله‌های بالاتر از دو میلیون در بورس بودند سیگنال‌هایی مبنی بر وجود حباب و یا عدم انطباق رشد شاخص‌های بورس با واقعیت‌های اقتصادی کشور به بازار سرمایه رسید و این بازار که در مقابل اخبار مثبت و منفی در لحظه واکنش می‌دهد تاثیر منفی پذیرفت و با توجه به رکود اقتصادی و تشدید آن به خاطر ویروس منحوس کرونا، موجب بازگشت و منفی شدن شاخص و بازار سرمایه شد.

تا جایی که در بیشتر سهام شرکت‌ها شاهد اصلاح بیش از ۷۰ درصد و ریزش یا اصلاح عمیق بودیم. در همین زمان برخی کارشناسان معتقد بودند استقبال بی نظیر مردم از بورس یک موهبت بزرگ برای اقتصاد کشور، دولت، ارکان نظام و بازار سرمایه است که متاسفانه دولت و ارکان اجرایی بورس به دلیل نداشتن برنامه مشخص نتوانستند از این موقعیت استثنایی استفاده بهینه را ببرند از این رو سیل نقدیندگی که می-توانست موجب ارتقای بهره وری و سودآوری و توسعه و گسترش فعالیت بنگاه‌ها شود خود معظل بزرگی برای بورس شد.

به طوری که شور و هیجان سرمایه گذاران تنها چندماه تداوم داشت و رفته رفته امید سرمایه گذاران با از دست دادن سرمایه‌های خود آن هم درست در زمانی که با حسرت شاهد افزایش نرخ ارز و قیمت در سایر بازار‌ها از جمله مسکن، خودرو، سکه و … بودند تبدیل به یاس و ناامیدی شد.

اتفاقی که کم و بیش صاحب نظران اقتصادی و کارشناسان بورس در همان روز‌های اوج گرفتن شاخص‌های بورس پیش بینی کرده و بار‌ها نسبت به این روند صعودی هشدار داده بودند، اما متاسفانه زمانی دولتمردان و دست اندرکاران بازار سرمایه به خود آمدند که روند خروج نقدینگی شدت گرفته بود و سهامداران حقیقی هر روز شاهد کوچک شدن پرتفوی سرمایه گذاری خود بودند و سخنان و وعده‌های مسئولان نیز در روز‌های اصلاح و ریزش شاخص نتوانست کمکی به بازگشت اعتماد و تعادل به بازار سرمایه کند.

در ادامه با توجه به نگرانی‌هایی که در سطح اقتصاد کلان به وجود آمد و اختلافی که بین صاحب نظران اقتصادی بر اثر رشد غیرمنتظره بازار سهام و مقایسه آن با شاخص سهام در کشور‌های دیگر، با ارزش جاری شرکت‌ها و بحث‌های نظری از جمله تاثیر رشد بورس بر افزایش نرخ ارز و تورم حول محور بازار سرمایه اتفاق افتاد، و با توجه به ناهماهنگی‌های دولت در عرضه صندوق دوم یا همان پالایش یکم و اخباری ضد و نقیضی که منتشر شد، دست به دست هم داد تا روند اصلاح بازار شدت بیشتری بگیرد.

البته نباید از تصمیم گیری‌های بعضاَ شتاب زده و وضع قوانین خلق الساعه و دفعتی از سوی مقام‌ها و سازمان‌های ناظر و تنظیم کننده چه به عنوان سیاستگذار بالادستی و چه مجریان به راحتی عبور کرد ضمن اینکه اضافه کردن ۴۵ میلیون سهامدار در قالب سهام عدالت و آزادی سازی این سهام بدون آنکه در ۱۵ سال گذشته برنامه خاصی برای عرضه آن شده باشد و نیاز قریب به اتفاق دارندگان سهام عدالت در شرایط کرونایی و بی اعتمادی به مجریان سهام عدالت و شرکت ها؛ از عوامل دیگر تشدید اصلاح و بی اعتمادی به بازار سرمایه شد.

آنچه مسلم است اگر در شرایط کنونی بخواهیم درباره بورس و روند آینده آن صحبت کنیم باید گفت با توجه به اصلاح قیمتی خیلی خوبی که بسیاری از سهام شرکت‌ها در دوره اصلاح بازار داشته اند و همچنین با توجه به پیشران‌ها و فاکتور‌های اقتصادی مهم (نرخ ارز، تورم، نرخ بهره) به عنوان محرک افزایش قیمت سهام و ظرفیت‌های سودآوری شرکت ها، روی خوش بازار سرمایه به بالا بودن نرخ ارز و تورم اقتصادی، بررسی گزارش‌های فصلی شرکت‌ها به خصوص شرکت‌های کامودیتی و کالا محور و خدماتی که سودآوری، نرخ و میزان فروش شان در مقایسه با ماه‌های قبل افزایش داشته و از نظر پتانسل سودآوری توجیه پذیر هستند، برنامه دولت برای جذب منابع و تداوم عرضه دارایی‌های خود در بورس همه و همه نشان می‌دهد رفته رفته شاهد ورود پول‌های تازه نفس یا داغ (Fresh Money) به بازار سرمایه هستیم. ضمن اینکه وضعیت فعلی بازار سرمایه و قیمت‌های کنونی سهام برای سرمایه گذاری به دید بلندمدت همچنان جذاب به نظر می‌رسند.

در صورتی که سرمایه گذاران در این مقطع فعلی بخواهند ورود کنند قطعا باید دید بلندمدت به بازار سرمایه داشته باشند. البته باید تاکید کرد که برگشت به وضعیت سابق و رشد خیلی سریع و پر شتاب همانند اوایل سال یک مقدار دور از دسترس است و سرمایه گذاران نیز نباید چنین انتظاری داشته باشند. اگرچه راهکار‌هایی برای ثبات و رونق بورس پیشنهاد و اجرا شده که مانع از اصلاح عمق و ریزش بیشتر بازار و مهمتر از آن برگرداندن اعتماد قبلی به سرمایه گذاران شود.

اما مهمترین عاملی که می‌تواند موجب ثبات بورس شود بحث قابلیت نقدشوندگی است که این مزیت بورس همچنان باید حفظ شود. زیرا یکی از نقاط قوت بسیار خوب بازار سرمایه نسبت به بازار‌های موازی همین قابلیت نقدشوندگی است. موضوعی که در ۲ و ۳ ماه گذشته و در دوره اصلاح، پاشنه آشیل بازار سرمایه بوده است؛ لذا با توجه به تاکید سازمان بورس و اوراق بهادار اگر شرکت‌ها ملزم به بازارگردانی با قدرت بالاتر، نظم بیشتر، بهتر و با اصول و چارچوب مشخص شوند می‌توان امیدوار بود تا حدود زیادی دغدغه سهامداران بایت نقدشوندگی سهام شان برطرف خواهد شد.

موضوعی که می‌تواند بخشی از اعتماد از دست رفته به بازار سرمایه را برگرداند. البته اتخاذ سیاست‌های سنجیده پولی و مالی که نتیجه آن معطوف به بازار سرمایه باشد مانند تغییرات نرخ بهره و یا ضرورت اصلاح و تصویب ورود بانک‌ها به بازار سرمایه با توجه به منابع در اختیار و شرکت‌های تحت پوشش آن‌ها در بورس که استفاده از فرصت‌های بازار سرمایه برای رشد سودآوری بانک‌ها و توسعه بازار سرمایه است می‌تواند به توسعه و تعمیق، ثبات و رشد بازار سرمایه کمک شایانی کند.

آنچه مسلم است مهمتر از دو راهکار قبلی؛ ضرورت نهادینه شدن فرهنگ سرمایه گذاری است؛ لذا باید ترتیبی اتخاذ کرد تا همه ارکان، ناشران و نهاد‌های مالی بازار سرمایه متناسب با درآمد خود از حضور در بورس، بخشی از آن را صرف آموزش و فرهنگ سازی جامعه کنند. زیرا بخشی از هیجانات کاذب در بورس ناشی از نبود آموزش و مشاوره از سوی نهاد‌های مالی است و اگر این موضوع صورت گیرد قطعا شاهد هیجان کمتر از سوی سرمایه گذاران و بازده دهی مناسب بورس خواهیم بود.

این مطلب در ماهنامه تراز اقتصاد منتشر شده است . لینک دانلود
https://tarazeghtesad.ir/2927